Gan là cơ quan nội tạng lớn nhất trong cơ thể, đóng vai trò rất quan trọng đối với sức khỏe. Gan được ví như nhà máy hóa chất của cơ thể, làm nhiệm vụ chuyển hoá chất dinh dưỡng, thanh lọc độc tố và tổng hợp chất mật, tạo ra các enzym cần thiết cho cơ thế. Mặc dù vậy, gan có thể bị mắc nhiều loại bệnh gây ảnh hưởng rất lớn đến sức khỏe. Bài viết này sẽ liệt kê những bệnh lý thường gặp ở gan, triệu chứng khi mắc bệnh và một số nguyên nhân phổ biến gây ra bệnh.

1. VIÊM GAN B:

Viêm gan B là nguyên nhân hàng đầu gây ra suy gan, xơ gan, ung thư gan.

Viêm gan B là do virus viêm gan HBV-DNA truyền nhiễm gây bệnh, là một loại bệnh lây nhiễm. Viêm gan B có thể lây qua đường máu, đường tình dục, từ mẹ sang con, và thậm chí là khi sử dụng chung các vật dụng không đảm bảo vệ sinh như bàn chải đánh răng, dao cạo.

Viêm gan B có thể xảy ra với bất kỳ ai. Viêm gan B ở người lớn vẫn có khả năng điều trị để loại bỏ virus viêm gan B, nhưng đối với các trường hợp đặc biệt như trẻ sơ sinh, trẻ nhỏ và người cao tuổi thì rất khó để điều trị khỏi hoàn toàn. Khi bệnh viêm gan B đã chuyển sang giai đoạn mãn tính thì bắt buộc phải sử dụng thuốc để kiểm soát virus viêm gan B trong cơ thể.

Để phòng ngừa bệnh viêm gan B, tổ chức y tế thế giới - WHO khuyến cáo cần thiết phải tiêm phòng vacxin viêm gan B, mũi đầu tiên càng sớm càng tốt sau khi sinh (tốt nhất trong vòng 24 giờ đầu), các mũi tiếp theo cách nhau tối thiểu là 4 tuần.

2. XƠ GAN

Xơ gan là bệnh mà các mô tế bào gan khỏe bị thay thế bằng các mô sẹo. Mô sẹo là mô bị giảm hoặc mất hoàn toàn chức năng.

Các nguyên nhân chính gây ra xơ gan bao gồm: sử dụng nhiều các chất kích thích như rượu bia, thuốc lá; gan nhiễm mỡ; mắc virus viêm.

Gia đoạn đầu của xơ gan thường không có triệu chứng gì. Ở giai đoạn sau, các biểu hiện của hội chứng suy tế bào gan, hội chứng tăng áp lực tĩnh mạch cửa bắt đầu xuất hiện tùy theo tình trạng bệnh.

Một số biểu hiện chính của xơ gan bao gồm:

• Mệt mỏi, kém ăn
• Vàng da, sạm da
• Dễ chảy máu cam, chảy máu chân răng, phù, cổ trướng
• Suy giảm chức năng tình dục
• Nặng hơn thì có những biến chứng như nôn ra máu, đi ngoài phân đen do vỡ hoặc giãn tĩnh mạch thực quản, suy thận, các biểu hiện nhiễm khuẩn hoặc do xơ gan ung thư hóa.

Hiện nay, các tổn thương trong xơ gan chưa có biện pháp điều trị triệt để nhưng hoàn toàn có thể ngăn cản và làm chậm quá trình phát triển của bênh nếu được điều trị một cách thích hợp.

3. SUY GAN

Suy gan gồm 2 dạng là suy gan cấp tính và suy gan mãn tính

• Suy gan cấp tính là loại suy gan xảy ra đột ngột và không có bất kỳ triệu chứng nào. Bệnh thường tấn công nhanh, khiến chức năng gan nhanh chóng bị mất trong vòng vài ngày hoặc vài tuần.
• Suy gan mãn tính thường là kết quả của xơ gan. Bệnh diễn biến chậm, có thể mất vài tháng hoặc vài năm để triệu chứng của bệnh xuất hiện.

Triệu chứng thường gặp của suy gan là:

• Mắt khô, rát hoặc ngứa
• Móng tay trở nên mỏng và dễ gãy
• Tóc khô, yếu, mỏng, rụng nhiều
• Da khô
• Cứng khớp
• Mất ngủ, giấc ngủ không sâu, dễ thức dậy và bị tỉnh suốt đêm
• Thiếu năng lượng và kinh nguyệt thất thường ở phụ nữ.

4. UNG THƯ GAN

Ung thư gan là bệnh không có nguyên nhân rõ ràng. Mặc dù khoa học hiện nay vẫn chưa tìm ra được nguyên nhân chính xác gây ra ung thư gan, nhưng kết quả thống kê cho thấy tỷ lệ người mắc ung thư gan cao nằm trong nhóm những người bị viêm gan B mãn tính, xơ gan, người bị bệnh tiểu đường, béo phì, hoặc do di truyền. Người bị mắc ung thư gan thường không có biểu hiện gì rõ ràng trong giai đoạn đầu nhiễm bệnh; đến giai đoạn 3, 4 bệnh nhân mới có cảm giác mệt mỏi, chán ăn, sụt cân nhanh không rõ nguyên nhân.

Triệu chứng thường gặp của bệnh ung thư gan gồm:

• Vàng da, vàng mắt do tình trạng tắc nghẽn đường mật gây nên bởi khối u.
• Muối mật (bilirubin) trào ngược từ trong đường mật vào các xoang gan, vào máu và lắng đọng ở da.
• Phân bạc màu và nước tiểu có màu sẫm như nước vối.
• Sụt cân nhanh, mệt mỏi, chán ăn: khoảng 30-50% các trường hợp bị sụt cân tại thời điểm chẩn đoán.
• Đau bụng vùng gan như sườn bụng: giai đoạn sớm thì đau mơ hồ, không rõ ràng, và trở nên đau bụng nhiều khi mật bị tắc.

Để sớm phát hiện ung thư gan và có các biện pháp đối phó kịp thời ngăn chặn diễn biến của bệnh, chúng ta cần đi khám và xét nghiệm ngay khi có một trong các triệu chứng trên.

5. GAN NHIỄM MỠ

Gan nhiễm mỡ là tình trạng lượng mỡ tích tụ trong gan chiếm quá 5% trọng lượng của gan. Đây là bệnh phổ biến trong cuộc sống hiện đại. Gan nhiễm mỡ được chia làm hai nhóm: gan nhiễm mỡ do rượu và không do rượu. Gan nhiễm mỡ do rượu là một giai đoạn trong quá trình tiến triển của bệnh gan do rượu, nếu không điều trị tốt sẽ dẫn đến viêm và xơ gan do rượu.

Nguyên nhân gây ra gan nhiễm mỡ thường là do chế độ ăn uống không hợp lý, tình trạng béo phì, tâm lý căng thẳng, và sự thay đổi lối sống quá nhanh.

Gan nhiễm mỡ không phải là bệnh nguy hiểm, tuy nhiên, nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời, gan nhiễm mỡ có thể gây ra viêm gan, xơ gan và những biến chứng nguy hiểm khác. Theo thống kê, có đến 20% số người bị mắc gan nhiễm mỡ sẽ chuyển sang xơ gan.

--------------------------------------------------